روماتیسم چیست؟ علل، نشانه ها و راه های درمان

روماتیسم (Rheumatism) به مجموعه‌ای از بیماری‌ها اطلاق می‌شود که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت‌های خود حمله می‌کند و باعث التهاب و درد می‌شود. این بیماری‌ها عمدتاً مفاصل، اما گاهی اوقات عضلات، استخوان‌ها و اندام‌های داخلی را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهند. در ادامه این مطلب از کلینیک فیزیوتراپی سلامت شرق درباره علل و علائم بیماری های روماتیسمی و نقش فیزیوتراپی در بهبود آن‌ها بیشتر صحبت می‌کنیم.

جالب است بدانید نام این بیماری از واژه روما در زبان یونانی گرفته شده است. این واژه نخستین بار در کتاب Corpus بقراط در سدهٔ چهارم قبل از میلاد، آورده شده است. معنی آن جریان یافتن است و یونانی‌های باستان علت درد و ورم مفاصل را جریان یافتن مایعات بیماری‌زا از مغز به مفاصل می‌پنداشتند. با آنکه امروزه می‌دانیم که این نظریه اشتباه است، ولی اصطلاح روماتیسم از قرن شانزدهم توسط یک پزشک فرانسوی بنام بالونیوس وارد علم پزشکی شد و تاکنون نیز باقی مانده است.

علایم بیماری های روماتیسمی

علائم روماتیسم می‌تواند متنوع باشد و بسته به نوع بیماری متفاوت است. اما برخی از علایم عمومی عبارتند از:
– درد و التهاب در مفاصل
– تورم و خشکی مفاصل
– کاهش دامنه حرکتی مفاصل
– خستگی و ضعف عمومی
– کاهش وزن غیرعمدی
– تب خفیف

علل ابتلا به روماتیسم

علت دقیق بسیاری از بیماری‌های روماتیسمی هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما عواملی مانند ژنتیک، عوامل محیطی (مانند عفونت‌ها یا قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی) و اختلالات سیستم ایمنی می‌توانند نقش داشته باشند.

این مطلب را هم مطالعه کنید: همه چیز درباره درمان زانو با فیزیوتراپی

رایج‌ترین بیماری‌های روماتیسمی

برخی از رایج‌ترین بیماری‌های روماتیسمی شامل:
۱. آرتریت روماتوئید: یا روماتیسم مفصلی بیماری التهابی مزمن که به طور عمده مفاصل را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
۲. آرتروز: نوعی بیماری دژنراتیو که به تخریب غضروف مفاصل منجر می‌شود.
۳. لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE): بیماری خودایمنی که می‌تواند بسیاری از اندام‌های بدن را تحت تأثیر قرار دهد.
۴. سندرم شوگرن: بیماری خودایمنی که باعث خشک شدن غدد ترشحی مانند غدد اشکی و بزاقی می‌شود.
۵. اسپوندیلوآرتریت: گروهی از بیماری‌های التهابی که عمدتاً ستون فقرات را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
۶. فیبرومیالژیا: اختلالی که با درد گسترده عضلانی-اسکلتی و خستگی همراه است.

روماتیسم مفصلی چیست؟

بیماری‌های روماتیسم مفصلی به گروهی از بیماری‌های التهابی مزمن اشاره دارند که عمدتاً مفاصل را تحت تأثیر قرار می‌دهند. روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید) یکی از شایع‌ترین و شناخته‌شده‌ترین این بیماری‌هاست.

علائم روماتیسم مفصلی

• درد مفاصل: معمولاً درد در چندین مفصل به صورت متقارن (مثلاً هر دو دست یا هر دو پا) حس می‌شود.
• تورم و قرمزی: مفاصل ممکن است متورم و گرم باشند.
• سفتی مفاصل: به ویژه در صبح‌ها یا بعد از مدتی عدم فعالیت.
• خستگی: احساس خستگی عمومی و بی‌حالی.
• کاهش وزن: به دلیل التهاب مزمن و مشکلات متابولیکی.
• تب: ممکن است در برخی موارد تب خفیف وجود داشته باشد.

روماتیسم مفصلی

علت ابتلا به روماتیسم مفصلی

علت دقیق روماتیسم مفصلی هنوز به طور کامل مشخص نشده است، اما چند عامل می‌توانند نقش داشته باشند:

• ژنتیک: وجود ژن‌های خاص ممکن است فرد را به این بیماری مستعدتر کند.
• عوامل محیطی: مثل عفونت‌ها یا سیگار کشیدن.
• سیستم ایمنی: سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت‌های مفصلی حمله می‌کند که منجر به التهاب می‌شود.

راه های پیشگیری از بیماری های روماتیسمی

پیشگیری از روماتیسم، به ویژه انواع التهابی آن ممکن است دشوار باشد زیرا عوامل ژنتیکی و محیطی متعددی در آن دخیل هستند. با این حال، می‌توان با رعایت نکاتی از بروز یا شدت آن کاست:

• فعالیت بدنی منظم: ورزش منظم، به ویژه تمرینات تقویتی و کششی، به تقویت عضلات و بهبود انعطاف‌پذیری مفاصل کمک می‌کند.
• تغذیه سالم: مصرف غذاهای سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها، امگا-۳، و ویتامین‌ها (مثل میوه‌ها، سبزیجات، ماهی و آجیل) می‌تواند التهاب را کاهش دهد.
• حفظ وزن مناسب: وزن مناسب فشار کمتری بر مفاصل وارد می‌کند و خطر ابتلا به روماتیسم را کاهش می‌دهد.
• پرهیز از سیگار و الکل: سیگار و مصرف زیاد الکل می‌تواند التهاب را تشدید کرده و ریسک ابتلا به بیماری‌های روماتیسمی را افزایش دهد.
• مدیریت استرس: استرس می‌تواند به تشدید علائم این بیماری کمک کند، بنابراین تکنیک‌های مدیریت استرس مانند مدیتیشن، یوگا و تمرینات تنفسی مفید هستند.
• پیشگیری از عفونت‌ها: برخی عفونت‌ها می‌توانند باعث شروع یا تشدید روماتیسم شوند. رعایت بهداشت و واکسیناسیون مناسب می‌تواند کمک کننده باشد.
• مراجعه منظم به پزشک: پیگیری منظم با پزشک و انجام آزمایش‌های لازم برای تشخیص زودهنگام و مدیریت بهتر بیماری مفید است.

با رعایت این نکات می‌توان به کاهش خطر ابتلا و مدیریت بهتر روماتیسم کمک کرد.

نقش فیزیوتراپی در درمان روماتیسم مفصلی

فیزیوتراپی می‌تواند نقش مهمی در مدیریت و بهبود علائم روماتیسم مفصلی داشته باشد:
۱. تمرینات تقویتی و کششی: برای حفظ و بهبود قدرت و انعطاف‌پذیری مفاصل.
۲. تمرینات هوازی: مثل پیاده‌روی یا شنا که می‌تواند به بهبود وضعیت عمومی بدن کمک کند.
۳. آموزش وضعیت صحیح قرارگیری بدن: برای کاهش فشار بر مفاصل.
۴. استفاده از وسایل کمکی: مانند آتل‌ها یا عصا برای کاهش بار بر روی مفاصل آسیب‌دیده.
۵. تکنیک‌های تسکین درد: مثل استفاده از گرما یا سرما درمانی و الکتروتراپی.

این مطلب را هم مطالعه کنید: همه چیز درباره درمان شانه با فیزیوتراپی

در کل، فیزیوتراپی به بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به بیماری های روماتیسمی کمک کرده و می‌تواند درد و ناراحتی‌های ناشی از این بیماری را کاهش دهد.

اگر به دنبال کلینیک فیزیوتراپی خوب در محدوده شرق تهران و نارمک هستید، برای مشاوره و استفاده از خدمات کلینیک فیزیوتراپی سلامت شرق  از طریق شماره تماس یا واتساپ با ما در ارتباط باشید.

شماره تماس: 02177840390

شماره واتساپ: 09124712934